انسان ممكن است به وسيله هر يك از پنج گونه : بروسلا ملي تنسيس از بز، گوسفند وگاو وشتر؛ بروسلاآبورتوس از گاو؛ بروسلاسوئيس از خوك؛ بروسلاكنيس از سگ و بروسلا ماريس از پستانداران دريايي به بيماري تب مالت مبتلا شود ولي بروسلا ملي تنسيس متداول ترين عامل اين بيماري در انسان است و بيماري ناشي از بروسلا كنيس و بروسلا ماريس در انسان بسيار نادر مي باشد.
بروسلا اوويس عامل تورم بيضه در قوچ بوده و براي انسان بيماري زا نمي باشد، همچنين بيماريزايي بروسلا نئوتومه و بروسلا ميكروتي (كه عامل بروسلوز در گروهي از جوندگان هستند) براي انسان اثبات نشده است.

عامل بیماری بروسلوز چیست ؟
عامل بيماري باكتري كوكوباسيل گرم منفي بروسلا مي باشد كه اسپور توليد نكرده ، فاقد تحرك و كپسول بوده و ميكرو آئروفيل مي باشد .
بروسلاها در انواع مختلف شير، خامه و پنير تازه براي دوره هاي زماني متغير زنده باقي مي مانند. پنير سفيد نرم غير پاستوريزه تهيه شده از شير بز منبع متداول بروسلا ملي تنسيس بوده كه به مدت 8 تا 11 هفته باكتري را در خود حفظ مي نمايد.

چه حيوانات به بروسلوز حساس هستند؟
ميزبان ترجيحي و اصلي بروسلا آبورتوس گاو بوده، ضمن آنكه به ديگر حيوانات حساس چون گوسفند و بز، شتر، اسب، سگ و نشخوار كنندگان وحشي نيز انتقال مي يابد. بروسلاملي تنسيس عامل اصلي بيماري در گوسفند و بز بوده و به ديگر حيوانات نيز منتقل مي‌شود. بروسلاسوئيس در اصل خوك است و بروسلاكنيس سگ و بروسلا ماريس پستانداران دريائي را مبتلا مي سازد.

وضعيت بروسلوز در جهان چگونه است؟
بيماري بروسلوز در بسياري از نقاط جهان ديده مي شود، به ويژه بيماري در كشورهاي حوزه مديترانه، خاورميانه، شبه جزيره عربستان، امريكاي مركزي و جنوبي، آسيا و افريقا شايع است. تنها 17 كشور بطور رسمي عاري از برسلوز اعلام شده اند. در برخي كشورها، چون ايالات متحده امريكا، اساساً بيماري يك مخاطره شغلي محسوب مي شود، در حاليكه در كشورهايي مانند ايران، آلودگي به اين باكتري به شغل هاي خاصي محدود نمي شود.

وضعيت بيماري در ايران چگونه است؟
بروسلوز از دير باز در كشور ما وجود داشته و به سبب ايجاد سقط جنين در دام و ابتلا انسان به بيماري تب مالت
مي شده است. با اقدامات وسيع و مؤثر سازمان دامپزشكي در جهت كنترل اين بيماري، ابتلا انساني و خسارات دامي در سال­هاي اخير تا حد زيادي كاهش يافته است.

بروسلوز چگونه به انسان و حيوانات منتقل مي شود ؟
معمول ترين راه انتقال آلودگي به حيوانات از طريق گوارش و خوردن محتويات دفعي آلوده است، هرچند كه پوست و مخاط آزرده، غشاء ملتحمه چشم، ريه ها و رحم نيز مي توانند راه ورود باكتري به بدن دام باشند.
باكتري هاي بروسلا از چندين راه وارد بدن انسان مي‌شوند. از راه خوراكيكه مصرف شير تازه آلوده غير پاستوريزه و فرآورده هاي آن يكي از متداولترين شيوه هاي انتقال بيمار است. ديگر فرآورده هاي مصرفي تهيه شده از حيوانات آلوده چون جگر، گوشت، دنبلان و خون كه به صورت خام يا نيم پزمصرف مي شوند نيز منبع عفونت محسوب
مي شوند.
انتقال آلودگي از راه استنشاقي معمولاً يك مخاطره اي شغلي در بين چوپانان، حمل و نقل كنندگان حيوانات، كارگران دامداري ، كاركنان كشتارگاه ها ، دامپزشكان و تكنسين هاي دامپزشكي و غيره اتفاق مي افتد. استنشاق افشانه هاي حاوي بروسلا بعنوان متداول ترين راه انتقال عفونت در بين كاركنان آزمايشگاه ها است.
همچنين ممكن است باكتري به صورت تصادفي در هنگام قصابي سبب آلودگي شود ويا دامپروران و دامپزشكان هنگام در اثر تماس با ترشحات آلوده دامها ممكن است از طريق تماس پوستي آلوده شوند. ورود مواد دفعي آلوده به چشم در خلال مراقبت از حيوانات مبتلا نيز راه ديگر انتقال آلودگي مي‌باشد.
تزريق تصادفي واكسن زنده بروسلا ( Rev1 ، S19 وRB51 ) در خلال مايه كوبي حيوانات ممكن است منجرر به بروز شكل خفيف بيماري شود.
انتقال از انسان به انسان استثناء بوده، اما احتمال انتقال از طريق داخل رحمي، شيرمادر، انتقال خون، پيوند مغز استخوان و تماس جنسي وجود دارد.

نشانه هاي باليني بيماري بروسلوز چيست ؟
بروز علائم باليني بيماري در دام به سطح ايمني گله ها وابسته بوده و در گله هاي غير واكسينه، سقط جنين مهمترين علامت بروز بيماري مي باشد. سقط جنين در گاو از ماه پنجم آبستني به بعد و در گوسفند و بز در آخرين 2 ماهه دوره آبستني حادث مي شود. هرچند در تعدادي از دامهاي مبتلا ، سقط جنين در آبستني هاي دوم و بعد از آن نيز مشاهده مي گردد، با اين وجود بسياري از دامهاي مبتلا در آبستني هاي دوم به بعد سقط جنين نمي كنند. از ساير علائم بيماري مي توان به جفت ماندگي ، متريت ، اركيت، ‌هيگروما ، كاهش توليد شير ، عقيم شدن و نازايي موقت يا دائمي، تأخير فواصل باروري و افزايش فاصله دوره شيرواري اشاره نمود .
در فرم حاد بيماري در گوسفند و بز گاهي علائمي نظير تب، نارسائي تنفسي، كاهش وزن، اسهال و لنگش ديده مي شود .
در انسان بروسلوز ممكن است به بيماري هاي تب دار ديگر شباهت داشته و هر گونه سيماي باليني اختصاصي را فاقد باشد. شروع بيماري ممكن است ناگهاني، طي دوره 1 تا 2 روزه، تدريجي يا در خلال يك هفته يا بيشتر بروز نمايد.متداول ترين نشاني ها عبارتند از: تب، لرز يا رعشه هاي شديد، بي قراري عمومي، دردهاي منتشر در سرتاسر بدن، درد مفصل و كمر، سردرد، بي اشتهايي، خستگي زودرس و ضعف عمومي.

چگونه مي توان بروسلوز را تشخيص داد ؟
در صورت وجود سابقه تماس با باكتري و مشا هده نشانيهاي باليني احتمال وقوع بيماري وجود دارد ولي با بررسي آزمايشگاهي مي توان بيماري ار تشخيص داد. تشخيص اوليه بيماري در دامها از طريق تست هاي غربالگري مانند رزبنگال RBPT ، تست حلقه اي شير MRT و الايزاي مستقيم D-ELISA صورت انجام مي شود و متعاقباً با آزمايشات تكميلي و تائيدي از قبيل آزمايش سرو آگلوتيناسيون رايت SAT و آزمايش مركاپتواتانول 2ME، الايزاي غير مستقيم I-ELISA، الايزاي رقابتي C-ELISA تشخيص تأييد مي شود. كشت نمونه‌هاي باليني و جدا سازي عامل بيماري را تشخيص قطعي آلودگي است.
در دامها سرم خون، شير وجنين سقط شده نمونه هاي مرضي مناسب جهت ارسال به آزمايشگاه براي تشخيص بروسلوز مي باشند.
در انسان غالباً بررسي هاي آزمايشگاهي بروسلوز در خلال مراجعه بيماران تب دار به مراكز درماني انجام مي‌شود. تشخيص بروسلوز بر اساس تاريخچه اپيدميو لوژيك، يافته هاي باليني و تيترهاي بالا يا رو به افزايش آنتي بادي بروسلا همراه با يا بدون كشت هاي مثبت نمونه خون يا ديگر مايعات و بافتهاي بدن انجام مي شود.

درمان بيماري در دام و انسان چگونه است؟
درمان بيماري در دامها به سبب احتمال ايجاد مقاومت داروئي و همچنين اقتصادي نبودن انجام نمي شود و معمولاً پس از شناسائي دام آلوده كشتار و حذف مي شود. درمان بروسلوز انسان آسان نبوده و ممكن است با موارد شكست درمان و عود بيماري همراه باشد. در درمان بيماري انسان از داروهاي مناسب استفاده مي شود.

راههاي پيش گيري و كنترل بروسلوز در دام و انسان چگونه است؟
پيشگيري و كنترل بمياري در حيوانات از طريق مايه كوبي دامها و رعايت اصول بهداشتي و امنيت زيستي و شناسايي و حذف دام هاي آلوده انجام مي شود. پيشگيري بيماري در انسان مستلزم كنترل بيماري در حيوانات، آموزش كادرهاي پزشكي، دامپزشكي، و عموم جامعه، اجراي مقررات قانوني چون پاستوريزاسيون شير و ديگر فرآورده هاي لبني، استفاده از البسه محافظ بوسيله افراد تحت مخاطره، واكسيناسيون، آزمايش و كشتار دام هاي آلوده است.

منبع: dard.home